SPUTNİK Uzay Aracı :
Uzay araştırmaları ve dolayısıyle uzay yarışı 4 Ekim 1957 günü eski Sovyetler Birliği'nin (SSCB) uzaya gönderip dünya yörüngesine yerleştirdiği SPUTNİK-1 Uzay Aracıyla başlamıştır.
Aliminyum alaşımından yapılmış basınca dayanıklı küre biçimindeki Gezgin Dost, Yoldaş anlamı taşıyan Sputnik-1 yapay uydusu nun ana görevi : Dünyanın yörüngesine bir yapay uydunun yerleştirme testi ve yöntemi, yörüngede ömrünün hesaplanması, atmosfer yoğunluğu hakkında bilgi edinilmesi, radyo ve optik yöntemlerle yörünge izleme, radyo ses ve görüntü dalgalarının atmosfer den geçerek dünyaya iletimi v uydularda kullanılması gerekli olan basınçlandırma ilkelerinin tesbiti ve hesaplanması gibi önemli bilgilerdir.
İlk İletişim : Sputnik-1 den ilk sinyali tesbit eden, ABD de Yerel bir Radyo Klubü Başkanı olan Henry Richter adlı kişiydi ve adeta şoke oldu. Kısa dalga frekans üzerinden dünya üzerinde yayın yapan bu yerel radyo şimdi dünya ötesinden bir yayınla buluşuyordu. Böylece Richter de bu tesadüf neticesi yeni doğmakta olan uzay endüstrisinin bir Charter Üyesi olma şansını kazanmış oldu. Sinyali alan Richter durumu anında yetkililere iletti, Sovyetlerin bu ani ve başarılı çıkışını şaşkınlıkla karşılayan ABD. bilim adamları ve zamanın jet motorları yöneticisi olan Pickering ,Washington daki toplantıların vazgeçilmez üyesi durumuna geldiler.
Sputnik'in Fırlatılışı :
Kazakistan'ın Tyuratam kenti yakınlarındaki füze üssü nden, başlığında plaj topu büyüklüğünde aliminyum alaşımından yapılmış 183 Kg.lık Sputnik-1 küresi bulunan R-7 füzesinin ateşleme startı verildi ve füze yoğun bir duman ateş ve müthiş bir patlamayla gökyüzüne doğru yükselmeye başladı. 296 Saniye sonra 142 nci Km.de ana yakıt tankları ayrılarak füze yoluna devam etti ve atmosfer sonunda koni açılarak Sputnik-1 yörüngeye oturmuş oldu.
Sputnik-1 uydusundan öncede gerek SSCB ve gerekse ABD tarafından binçok denemeler yapılmış ancak bunların bazılarından vazgeçilmiş, gönderilenler ise yörüngeye girmediği gibi akibetleride bilinememiştir. Sputnik-1 in uzay çalışmalarına yararı olcak en önemli tesbiti ise, yörüngede iken uyduların göktaşlarına maruz kalıp delinemiyeceği , dolayısıyla insanlı uçuşların yapılabileceği yorumunu açığa çıkarmasıdır.
Sputnik-1 ve itici roketi R-7 nin tasarımcısı ünlü Sovyet roket bilimci Korolyov dur. Uydu, besleyici enerjisi bitinceye kadar üç hafta boyunca radyo dalgasıyla sinyal iletmiştir dünyaya. Devalı izlenen uydu aküleri bitince yavaş yavaş yörüngesinden dünyaya doğru alçalmaya başlamış ve sonundada, fırlatılışından 92 gün sonra 4.Ocak.1958 günü atmosfere düşerek yanarak yokolmuştur.Sputnik bu zaman içerisinde 70 milyon km.yol katetmiş ve dünya etrafında 1400 defa tur atmıştır.
Sovyetler Birliği bu uydunun arkasından 20 ye yakın Sputnik serisinden uydu denemeleri yapmıştır. Sputnik yapay uydu, Ağır uydu, Gemi uydu gibi isimlerle anılan bu seri denemeler 1961 mart ayına kadar devam etmiş,bu tarihten sonra ise asıl amaç olan canlı gönderme ve ay a insan indirme projeleri 1975 yılına kadar devam etmiştir. Sovyetler bu bağlamda dünyada ilk olarak bir canlı yı uzaya göndermiş, gönderilen canlı Layka isimli bir köpektir ancak ne köpek nede uydu için güvenli geri dönüş tasarımı hazırlanmadığı için, uzayda ölen ilk canlı unvanı bu köpeğe verilmiştir.
